سیستم آموزشی انگلستان؛ هر آنچه باید بدانید

سیستم آموزشی انگلستان یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین ساختارهای آموزشی در جهان است که به دلیل کیفیت بالای آموزش و انعطاف‌پذیری در انتخاب مسیر تحصیلی، شهرت بین‌المللی دارد. این سیستم از چهار بخش اصلی تشکیل شده است: آموزش ابتدایی، آموزش متوسطه، آموزش تکمیلی (Further Education) و آموزش عالی. هر یک از کشورهای تشکیل‌دهنده بریتانیا (انگلستان، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی) ساختار و مقررات آموزشی خاص خود را دارند، اما همگی بر توسعه مهارت‌های تحلیلی، خلاقانه و عملی دانش‌آموزان تاکید می‌کنند. وجود مدارس دولتی رایگان، مدارس خصوصی با امکانات پیشرفته، و دانشگاه‌های برتر جهان مانند آکسفورد و کمبریج، انگلستان را به مقصدی محبوب برای دانش‌آموزان و دانشجویان داخلی و بین‌المللی تبدیل کرده است.

آموزش دولتی در انگلستان

آموزش دولتی در انگلستان که به آن State Education گفته می‌شود، رایگان و تحت تامین مالی دولت است، اما اصطلاح Public Schools در این کشور به مدارس خصوصی مشهور اطلاق می‌شود که شهریه‌های بالایی دارند. کیفیت سیستم آموزشی انگلستان بالاست و نتایج آزمون‌های بین‌المللی مانند PISA نیز این موضوع را تایید می‌کند. آموزش اجباری از مقطع ابتدایی تا پایان دبیرستان ادامه دارد و دانش‌آموزان در انگلستان و ولز در پایه یازدهم، در ایرلند شمالی در پایه دوازدهم، و در اسکاتلند در سطح National 5 امتحان می‌دهند و مدرک GCSE یا معادل آن را دریافت می‌کنند. پس از این مرحله، آموزش تحت عنوان Further Education تا حدود سن ۱۸ سالگی ادامه یافته و با آزمون‌های A-Level یا معادل آن در اسکاتلند (Highers و Advanced Highers) به پایان می‌رسد.

مدارس شبانه‌روزی (Boarding Schools)

مدارس شبانه‌روزی در انگلستان مکان‌هایی هستند که دانش‌آموزان در طول سال تحصیلی هم زندگی و هم تحصیل می‌کنند. حدود ۵۰۰ مدرسه شبانه‌روزی در انگلستان، ولز، اسکاتلند و ایرلند شمالی وجود دارد. این مدارس با رعایت استانداردهای سخت‌گیرانه دولتی، کیفیت بالای آموزش، امکانات مجهز و مراقبت کامل از دانش‌آموزان را تضمین می‌کنند. بسیاری از مدارس، ترکیبی از ساختمان‌های تاریخی زیبا و کلاس‌های مدرن را ارائه می‌دهند و محیطی ایده‌آل برای یادگیری و پیشرفت مهارت‌های زبان انگلیسی فراهم می‌کنند.

کالج‌های آموزشی (Tutorial Colleges)

کالج‌های آموزشی معمولا از سن ۱۵ سالگی پذیرش دارند و با برنامه‌های منعطف، مسیر سریعی برای ورود به دانشگاه‌های انگلستان فراهم می‌کنند. بسیاری از کالج‌های خصوصی ششم (Sixth Form) در آکسفورد، کمبریج و لندن از سیستم آموزشی «Tutorial» استفاده می‌کنند؛ روشی که از دانشگاه‌های آکسفورد و کمبریج سرچشمه گرفته و بر کلاس‌های کوچک با تعداد محدود دانش‌آموزان متمرکز است. در این کلاس‌ها، استاد یا مدرس توجه فردی بیشتری به هر دانش‌آموز دارد و یادگیری به‌صورت تعاملی و عمیق‌تر انجام می‌شود.

مدارس شبانه‌روزی دولتی (State Boarding Schools)

مدارس شبانه‌روزی دولتی در انگلستان نوعی مدرسه هستند که تحصیل در آن‌ها رایگان بوده و تنها هزینه اقامت (Boarding) از والدین دریافت می‌شود. دولت هزینه آموزش را همانند سایر مدارس دولتی تقبل می‌کند. پذیرش در این مدارس تنها برای کودکانی ممکن است که تابعیت انگلستان داشته و واجد شرایط دریافت گذرنامه کامل انگلستان باشند، یا شهروند کشورهای عضو اتحادیه اروپا و یا افرادی که حق اقامت دائم در انگلستان دارند. داشتن گذرنامه BN(O) به‌تنهایی برای ثبت‌نام کافی نیست.

کالج‌های آموزش عالی (FE Colleges) در انگلستان

کالج‌های آموزش عالی یا Further Education Colleges مراکزی هستند که آموزش را به افراد بالای ۱۶ سال ارائه می‌دهند. این کالج‌ها می‌توانند شامل کالج‌های ششم (Sixth Form Colleges)، مراکز تخصصی و موسسات آموزش بزرگسالان باشند. کالج‌های دولتی برای شهروندان اتحادیه اروپا آموزش رایگان ارائه می‌دهند و برای دانشجویان بین‌المللی خارج از اتحادیه اروپا، ساختار شهریه رقابتی در نظر گرفته شده است.

ساختار آموزشی در انگلستان

در انگلستان، حضور در مهدکودک یا پیش‌دبستانی اختیاری است، اما کودکان بالای سه سال می‌توانند از تعداد مشخصی ساعت مراقبت رایگان در هفته بهره‌مند شوند که شیوه تامین هزینه آن در هر کشور عضو متفاوت است. آموزش ابتدایی معمولا از سن چهار یا پنج سال آغاز شده و حدود هفت سال ادامه دارد. پس از آن دانش‌آموزان وارد دبیرستان می‌شوند. اگرچه آموزش اجباری تا سن ۱۶ سالگی ادامه دارد (حدود ۱۲ سال تحصیل)، بیشتر دانش‌آموزان دو سال دیگر نیز ادامه می‌دهند تا بتوانند برای ورود به دانشگاه اقدام کنند.

لباس فرم مدارس انگلستان

برای تحصیل در انگلستان، چه در مدارس دولتی و چه خصوصی، پوشیدن لباس فرم الزامی است؛ مگر اینکه کودک خود را در برخی مدارس خاص مانند مونته‌سوری، اشتاینر والدورف یا بعضی مدارس بین‌المللی ثبت‌نام کنید.

برنامه زمانی مدارس انگلستان

هفته تحصیلی در انگلستان از دوشنبه تا جمعه ادامه دارد. معمولا روز مدرسه بین 08:30 یا 09:00 آغاز می‌شود و تا 15:30 یا 16:00 ادامه دارد. دانش‌آموزان در طول روز استراحت‌های کوتاه صبحگاهی و ناهار دارند و در دبستان‌ها ممکن است استراحت عصرگاهی هم وجود داشته باشد. برخی مدارس روز جمعه ساعات کوتاه‌تری فعالیت می‌کنند.

سال تحصیلی و تعطیلات در انگلستان

سال تحصیلی در انگلستان معمولا از اوت یا سپتامبر آغاز و تا ژوئن یا ژوئیه ادامه دارد. تعطیلات رسمی شامل تعطیلات نیم‌ترم، عید پاک، کریسمس و تابستان است. علاوه بر این، مدارس در تعطیلات رسمی ملی (Bank Holidays) نیز تعطیل هستند.

مقطع ابتدایی (Primary Schools) در انگلستان

دوره ابتدایی در سیستم آموزشی انگلستان معمولا از سن ۴ یا ۵ سالگی آغاز می‌شود و حدود ۷ سال ادامه دارد. پس از اتمام این مرحله، دانش‌آموزان وارد مقطع دبیرستان می‌شوند. هرچند آموزش اجباری تا سن ۱۶ سالگی (حدود ۱۲ سال تحصیل) ادامه دارد، بیشتر دانش‌آموزان دو سال دیگر نیز ادامه می‌دهند تا شرایط لازم برای ورود به دانشگاه را داشته باشند.

به دلیل تفاوت ساختار آموزشی در چهار کشور عضو انگلستان، طول دوره و آزمون‌های استاندارد هر منطقه کمی متفاوت است. برای مثال، در اسکاتلند، دانش‌آموزان یک سال بیشتر در مقطع ابتدایی باقی می‌مانند. همچنین هر کشور ارزیابی‌ها و آزمون‌های خاص خود را دارد؛ مانند Baseline Assessment و SATs در انگلستان، SNSA در اسکاتلند، و InCAS در ایرلند شمالی. این آزمون‌ها معمولا برای سنجش مهارت‌های اصلی مانند سواد خواندن و نوشتن، ریاضیات، و علوم در طول دوره ابتدایی برگزار می‌شوند و پایه‌گذار مسیر تحصیلی دانش‌آموز در مقاطع بالاتر هستند.

مقطع متوسطه (Secondary Schools) در انگلستان

ساختار مقطع متوسطه در اسکاتلند با سایر بخش‌های انگلستان تفاوت دارد؛ به‌طوری‌که دانش‌آموزان در سنین ۱۲ تا ۱۳ سالگی وارد این مقطع می‌شوند، در حالی که در انگلستان و ولز این تغییر مقطع معمولا یک سال زودتر رخ می‌دهد. به همین دلیل، مقطع S1 در اسکاتلند تقریبا معادل  سال هشتم در انگلستان محسوب می‌شود.

در این دوره، تمرکز اصلی بر گذراندن آزمون‌های مهم و کسب مدارک تحصیلی معتبر است. در انگلستان و ولز، دانش‌آموزان در سن ۱۵ تا ۱۶ سالگی آزمون GCSE را می‌گذرانند، در حالی که در اسکاتلند، آزمون National 5 در پایان S4 برگزار می‌شود. سپس، دانش‌آموزان برای ورود به دانشگاه یا آموزش عالی، معمولا دو سال دیگر ادامه تحصیل می‌دهند و در آزمون‌های A-Level یا معادل آن در اسکاتلند، یعنی Highers و Advanced Highers، شرکت می‌کنند.

اصطلاحات و مخفف‌های ارزیابی در سیستم آموزشی انگلستان

در نظام آموزشی انگلستان، برای انواع آزمون‌ها و ارزیابی‌ها از مخفف‌های استاندارد استفاده می‌شود که آشنایی با آن‌ها برای دانش‌آموزانی که قصد تحصیل در انگلستان را دارند ضروری است:

• SATs: آزمون‌ها و ارزیابی‌های پایان هر مقطع کلیدی تحصیلی (End of Key Stage Tests and Assessments)
• SNSA: ارزیابی‌های استاندارد ملی اسکاتلند (Scottish National Standardised Assessments)
• InCAS: سیستم ارزیابی کامپیوتری تعاملی (Interactive Computerised Assessment System)
• GCSE: گواهی عمومی آموزش متوسطه (General Certificate of Secondary Education)
• AS-Level: سطح پیشرفته مقدماتی (Advanced Subsidiary)
• A-Level: سطح پیشرفته (Advanced)

آموزش تکمیلی – دوره‌های فنی و حرفه‌ای در انگلستان

دانش‌آموزان بین‌المللی می‌توانند به جای تحصیل در مدارس خصوصی، یکی از کالج‌های دولتی Sixth Form یا کالج‌های آموزش تکمیلی (Further Education Colleges) را انتخاب کنند. هر دو نوع کالج، دوره‌های GCSE و A-Level را از سن ۱۶ سالگی ارائه می‌دهند. کالج‌های آموزش تکمیلی علاوه بر این، دوره‌های Foundation و دیپلم نیز دارند که دانش‌آموزان را برای ورود به دانشگاه‌های انگلستان یا سایر دانشگاه‌های جهان آماده می‌کند.

بخش دیگری از این سیستم آموزشی، دوره‌های BTEC است که برای دانش‌آموزانی طراحی شده که تمایل دارند مهارت‌های عملی و دانش تخصصی در یک حوزه مشخص مانند تجارت، روان‌شناسی، مهندسی، ورزش، یا هنر و طراحی کسب کنند و شاید آزمون‌های سنتی برایشان دشوار باشد. در این دوره‌ها، تمرکز بر آموزش مهارت‌محور و عملی است و ارزیابی دانش‌آموزان به‌طور مستمر در طول دوره انجام می‌شود. برخلاف سیستم GCSE یا A-Level که ارزیابی نهایی در پایان دوره صورت می‌گیرد، هر واحد درسی با پروژه‌ها، تکالیف یا آزمون‌های میان‌دوره‌ای ارزیابی می‌شود.

تحصیل در دانشگاه های انگلستان

۱. دوره‌های فاندیشن (Foundation Courses)

دانشجویان بین‌المللی از سن ۱۷ سالگی می‌توانند به جای دوره‌های A-Level یا IB، در دوره‌های یک‌ساله فاندیشن شرکت کنند. این دوره‌ها به‌عنوان جایگزینی برای A-Level عمل کرده و پس از برگزاری آزمون‌های اختصاصی، امکان ورود مستقیم به دانشگاه‌هایی که با کالج‌ها همکاری دارند را فراهم می‌کنند. برخی دانشگاه‌ها نیز دوره‌های فاندیشن اختصاصی خود را ارائه می‌دهند که مسیر ورود به برنامه‌های کارشناسی همان دانشگاه هستند. در این صورت،‌ شما پس از دریافت ویزای تحصیلی انگلستان می‌توانید در دوره فاندیشن دانشگاه مورد نظر شرکت کرده و سپس برای مقطع کارشناسی همان موسسه اقدام نمایید.

۲. مقطع کارشناسی (Undergraduate Study)

مدرک لیسانس در انگلستان معمولا سه سال طول می‌کشد و اغلب در سطح افتخاری (Honours) اعطا می‌شود؛ مانند BA، BEng و BSc. برخی کالج‌های دولتی دوره‌های دیپلم دو‌ساله ارائه می‌دهند که معادل گذراندن سال اول یا حتی دوم دانشگاه است. همچنین کالج‌های خصوصی دوره‌های دیپلم یک‌ساله دارند که امکان ورود به سال دوم دانشگاه را فراهم می‌کند.

۳. مقطع تحصیلات تکمیلی (Postgraduate Study)

دوره‌های تحصیلات تکمیلی در انگلستان بسیار فشرده و کوتاه‌تر از بسیاری کشورها هستند. به‌طور معمول، مقطع کارشناسی ارشد (MA یا MEng) یک‌ساله است. دوره MBA معمولا دو سال طول می‌کشد و نیازمند سوابق مدیریتی و تحصیلی قوی است. دوره دکترا (PhD) در انگلستان بین ۲ تا ۷ سال زمان می‌برد و تمرکز آن بر پژوهش عمیق است.

دوره های مسیر دانشگاهی (Pathway Courses at University)

برای دانشجویانی که نیاز به تقویت زبان انگلیسی یا مهارت‌های تحصیلی قبل از ورود به دانشگاه دارند، دوره‌های Pathway یا Foundation گزینه‌ای ایده‌آل است. این دوره‌ها معمولا در پردیس دانشگاه‌ها توسط موسسات خصوصی برگزار می‌شوند و در بسیاری از موارد، پس از اتمام موفقیت‌آمیز، ورود مستقیم به مقطع کارشناسی را فراهم می‌کنند.

هزینه تحصیل در انگلستان

هزینه‌های تحصیل در انگلستان بسته به مقطع تحصیلی، رشته و محل دانشگاه متفاوت است. به‌طور معمول، رشته‌های علوم انسانی و علوم اجتماعی کم‌هزینه‌تر بوده و رشته‌های آزمایشگاهی و بالینی بالاترین شهریه را دارند. شهریه سالانه برای دانشجویان بین‌المللی در مقطع کارشناسی بین £11,400 تا £38,000 متغیر است و طول دوره در انگلستان، ولز و ایرلند شمالی سه سال و در اسکاتلند چهار سال است.

در مقطع کارشناسی ارشد، شهریه‌ها بین £9,000 تا £30,000 در سال بوده و بسیاری از دوره‌ها تنها در یک سال به پایان می‌رسند که از نظر مالی و ورود سریع‌تر به بازار کار مزیت محسوب می‌شود. با توجه به تفاوت شهریه‌ها در دانشگاه‌ها و رشته‌های مختلف، بررسی وب‌سایت رسمی دانشگاه یا کالج موردنظر برای دریافت اطلاعات دقیق ضروری است. همچنین شما می‌توانید برای کاهش هزینه‌های تحصیل در انگلستان، جهت دریافت بورسیه تحصیلی انگلستان نیز اقدام نمایید. برای آگاهی از شرایط و مدارک در دریافت این بورسیه، می‌توانید با موسسه مهاجردانش تماس بگیرید و اطلاعات کامل متخصصین ما در این زمینه بهره‌مند شوید.

سوالات متداول

سخن آخر

سیستم آموزشی انگلستان با ساختار منظم، کیفیت بالای آموزش و تنوع مسیرهای تحصیلی، یکی از جذاب‌ترین مقاصد برای دانش‌آموزان و دانشجویان بین‌المللی محسوب می‌شود. از مقطع دبستان تا دانشگاه، دانش‌آموزان این فرصت را دارند که در محیطی پویا و مجهز، مهارت‌های علمی، تحلیلی و خلاقانه خود را پرورش دهند. همچنین، وجود برنامه‌های متنوع مانند A-Level، IB و دوره‌های فنی‌وحرفه‌ای، امکان انتخاب مسیر آموزشی متناسب با اهداف فردی را فراهم می‌کند.

اگر قصد ادامه تحصیل در انگلستان را دارید، مشاوران با تجربه مهاجردانش که خود سابقه تحصیل در خارج از کشور را دارند، می‌توانند شما را در تمامی مراحل از انتخاب مدرسه یا دانشگاه تا دریافت پذیرش و ویزا، همراهی کنند.

منابع:

expatica | brightworldguardianships | study-uk.britishcouncil