تحصیل دکترا در ترکیه

ترکیه کشوری صنعتی و چند فرهنگی است که برای تحصیل دانشجویان خارجی مقصدی ارزان و محبوب به شمار می‌رود. تحصیل دکترا در ترکیه امتیازات و تسهیلاتی عالی دارد. به همین جهت، دانشجویان زیادی از ایران و سراسر جهان به تحصیل در این کشور ترغیب می‌‌شوند. سیستم آموزشی ترکیه منطبق با سیستم آموزشی آمریکا است و از استانداردهای آموزشی به روز بهره می‌برد. دانشجوهای ممتاز تمام رشته‌ها امکان اخذ بورسیه تحصیلی توسط دانشگاه‌های آمریکا و اروپا را خواهند داشت.

نرخ پذیرش دانشجویان بین‌المللی در ترکیه طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. دانشگاه‌های استانبول، آنکارا و بغازیچی بیشترین تعداد دانشجویان خارجی را پذیرش کرده‌اند. رشته‌هایی مانند پزشکی، حقوق و کامپیوتر جز محبوب‌ترین رشته‌ها هستند. در این مطلب به شرح کامل شرایط تحصیل در ترکیه می‌پردازیم.

شرایط اپلای برای دکترا در ترکیه

متقاضی برای تحصیل دکترا در ترکیه باید مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد مرتبط با رشته مورد نظر را داشته باشد. اکثرا مدارکی که از دانشگاه‌های اروپا صادر می‌شوند، برای اپلای در ترکیه مورد قبول هستند. برای پذیرش مدارک سایر کشورها مانند ایران، نیاز به گواهی معادل و تایید اعتبار مدارک خواهد بود.

یکی از موارد مهمی که برای اپلای باید به آن توجه کنید، ثبت پروپوزال تحقیقاتی است. ارائه پروپوزال برای تمام دوره‌های دکترا اجباری نیست، اما در بسیاری از دوره‌ها جز آیتم‌های ضروری محسوب می‌شود. از این رو  در مورد ضروری بودن تحویل پروپوزال و نحوه نوشتن آن با استاد راهنما و دانشگاه مورد نظر مشورت کنید.

همچنین، توصیه نامه یکی از موارد مهمی است که برای اپلای باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشید. هر ساله تعداد زیادی درخواست برای تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه ثبت می‌شود. به همین جهت، امکان ارتباط مستقیم با دانشجویان وجود ندارد. دانشگاه‌ها به واسطه همین توصیه ‌نامه‌ها، توانایی‌های علمی و اکادمیک، علایق و صلاحیت فرد را بررسی می‌کنند. شما باید حداکثر  از 3 مرجع با رفرنس آکادمیک برای نوشتن توصیه ‌نامه خود استفاده کنید. در نتیجه، برای انتخاب رفرنس‌ها و نوشتن توصیه‌ نامه بسیار احتیاط کنید.

شرایط سنی اپلای دکترا

به‌طور کلی، هر مقطع تحصیلی در کشور ترکیه شرایط سنی خاص خود را دارد که داوطلبان باید به آن توجه کنند.  به منظور تحصیل دکترا در ترکیه حداکثر سن متقاضی باید 35 سال باشد.

ساختار دوره دکترا در ترکیه

از آنجایی که کشور ترکیه سال‌ها خواهان پیوستن به اتحادیه اروپا بوده است، از استاندارد آموزشی بولونیا برای ارائه مدارک تحصیلی تبعیت می‌کند. در نتیجه، مدرک دکترای دانشگاه‌های ترکیه در تمام کشورهای اروپایی اعتبار دارند.

دوره‌های دکترا در ترکیه فرآیند منظمی دارند و مسیر و ارزیابی آن‌ها از پیش تعیین شده است. دانشجوی دکترا پس از گذراندن دوره‌های پیش نیاز، سمینارها و آزمون‌هایی مشخص باید حداقل امتیاز 240 در قالب استاندارد ECTS را کسب کند. چارت درسی در دوره دکترا بین دانشگاه‌ها ترکیه می‌تواند متفاوت باشد. اما برای گرفتن مدرک دکترا  پاس کردن تمام دروس و پیش نیازها ضروری است.

در سال اول دکترا برای هر دانشجو یک استاد راهنما متخصص و باتجربه انتخاب می‌شود. عملکرد تحصیلی دانشجویان دکترا توسط هیئت‌های مختلف ارزیابی می‌شود که همیشه استاد راهنمای دانشجو عضو ثابت این هیئت است. همچنین، دانشجو می‌تواند یک استاد راهنمای ثانویه داشته باشد.

تحصیل دکترا در ترکیه هم آزمون سنجش اولیه‌ای دارد. در آغاز دوره دکتری یک آزمون صلاحیت سنجی مشابه آزمون Mphil انگلستان برگزار می‌شود. یک هیئت ارزیابی مسئول بررسی پروپوزال تحقیقاتی دانشجو در قالب دو دفاع متنی و یک دفاع شفاهی خواهد بود. سپس، آزمون‌های لازم برای تعیین صلاحیت دانشجو توسط این هیئت طراحی می‌شود. دوره دکترای فرد رسما پس از موفقیت در این آزمون‌ها آغاز خواهد شد. در طول تحصیل آزمون‌های پیگیری در فواصل 6 ماهه برگزار می‌شوند، تا صلاحیت علمی دانشجو تحت نظر قرار بگیرد. در نهایت، پس از اتمام پژوهش و آماده شدن رساله دکترا  هیئت داوران پایان‌ نامه را مورد ارزیابی نهایی قرار می‌دهند.

مدت زمان تحصیل مقطع دکترا در ترکیه

تحصیل دکترا در دانشگاه‌ها دولتی و خصوصی ترکیه امکان‌پذیر است. دانشجویان بین‌المللی می‌توانند در ترکیه به زبان‌های انگلیسی و ترکی درس بخوانند و در مقاطع تحصیلی مختلف پذیرش بگیرند. طول دوره دکترا در کشور ترکیه شامل 8 ترم تحصیلی می‌شود. چهار ترم مخصوص دروس و چهار ترم مخصوص پایان‌نامه است. دوره دکترا به‌ طور 4 ساله است. اما با توجه به رشته و عملکرد دانشجو ممکن است بیشتر هم زمان ببرد. از طرفی ممکن است برخی از دانشجویان در بعضی رشته‌ها بتوانند در مدت 3 سال مقطع دکترا را به اتمام برسانند.

مدارک لازم برای تحصیل دکترا در ترکیه

برای تحصیل در ترکیه نیاز به مدارک شناسایی و تحصیلی خود دارید. با توجه به نوع دانشگاه و رشته تحصیلی به مدارک خواسته شده توسط دانشگاه حتما توجه کنید. همچنین، برای تهیه مدارک مورد نیاز تحصیل دکترا بهتر است به وب سایت دانشگاه مورد نظر مراجعه کنید. این مدارک را باید به سفارت کشور ترکیه و مورد نظر ارائه دهید. مدارک مورد نیاز برا تحصیل در مقطع دکترا شامل موارد زیر می‌شود:

• یک کپی از پاسپورت معتبر
• مدرک دیپلم با ریزنمرات
• مدرک کارشناسی با ریزنمرات
• مدرک کارشناسی ارشد همراه با ریزنمرات
• یک گزیده از پایان‌نامه کارشناسی ارشد
• یک قطعه عکس شخصی با پس زمینه سفید یا آبی

مدرک زبان لازم برای دکتری

امروزه، زبان انگلیسی به عنوان زبان آموزشی پایه در اکثر دوره‌های دکترای ترکیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین، برای شرکت در یکی از دوره‌های تحصیلی دکترا در ترکیه باید نمره قبولی زبان انگلیسی ارائه دهید. این نمره قبولی می‌تواند متعلق به یکی از دوره‌های شناخته شده مثل آیتلس یا تافل باشد. همچنین، با قبولی در آزمون‌های ارائه شده توسط مرکز گزینش، مدرک زبان انگلیسی لازم را برای دوره‌های دکترا کسب خواهید کرد.

مراحل اپلای دکترا

برای اخذ ویزای تحصیلی ترکیه باید محل زندگی خود را به ثبت برسانید. معمولا، دانشگاه‌ها در این فرآیند به شما کمک خواهند کرد. برای دریافت این ویزا باید نامه پذیرش از دانشگاه داشته باشید. فرآیند دریافت ویزای تحصیلی حداکثر 3 ماه طول خواهد کشید و حدودا 50 دلار برای شما هزینه خواهد داشت. پس از دریافت نامه پذیرش از دانشگاه باید فرم آنلاین درخواست ویزا را پر کنید. در زمان مقرر شده به همراه مدارک خود  برای انجام مصاحبه به سفارت ترکیه مراجعه کنید. مدارک مورد نیاز برای درخواست ویزا شامل موارد زیر است:

• پاسپورت
• دو قطعه عکس 4*3
• نامه پذیرش دانشگاه
• مدارک تمکن مالی دانشجو برای دوره تحصیل
• رسید پرداخت هزینه ویزای تحصیلی
• مدارک سوء‌پیشینه
• گواهی سلامت روحی و جسمی دانشجو

برای تحصیل دکترا در ترکیه نیاز به تهیه مجوز اقامت در خاک ترکیه موسوم به Ikamatgah Belgesi دارید. پس از ورود به خاک ترکیه به مدت 1 ماه برای گرفتن این مجوز زمان خواهید داشت. برای دریافت مجوز اقامت در خاک ترکیه به 3 روش زیر می‌توانید اقدام کنید:

1. به صورت آنلاین و مراجعه به سایت Ikamet
2. به صورت حضوری در دفتر ثبت اقامت اتباع خارجی
3. مراجعه به دفتر پلیس

تمام دانشجویان خارجی ملزم به تهیه یکی از انواع بیمه‌های درمانی در ترکیه هستند. شما می‌توانید با مراجعه به سازمان تامین اجتماعی ترکیه بیمه خود را دریافت کنید.

رشته‌های محبوب برای تحصیل دکترا در ترکیه

دوره‌های دکترا در کشور ترکیه رشته‌های تحصیلی متنوعی را از پزشکی گرفته تا حقوق و فناوری اطلاعات در بر می‌گیرند. در این قسمت به تعدادی از رشته‌های مقطع دکترا که می‌توانید در دانشگاه های ترکیه به تحصیل در آن‌ها بپردازید، اشاره می‌کنیم:

• تحصیل در رشته اقتصاد
• تحصیل در رشته آموزش
• تحصیل در رشته جامعه شناسی
• تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر
• تحصیل در رشته داروسازی
• تحصیل در رشته پزشکی
• تحصیل در رشته دندانپزشکی
• تحصیل رشته معماری در ترکیه
• تحصیل بازیگری در ترکیه

از دیگررشته‌های تحصیلی می‌توان به تحصیل رشته پرستاری در ترکیه، فیزیوتراپی، کسب و کار، رشته هنر، بهداشت، علوم فنی و کاربردی، علوم کامپیوتر، زیست شناسی، رشته مدیریت، فرهنگ شناسی، علوم طبیعی، حقوق، ریاضیات، رشته تاریخ، طراحی، فناوری اطلاعات، تحصیل علم مرتبط به زبان (ترکی، انگلیسی، عربی و غیره)، علوم انسانی، رشته روابط بین‌الملل، فیزیک، روانشناسی، شیمی و فلسفه اشاره کرد.

بهترین دانشگاه‌های ترکیه برای تحصیل دکترا

لیست بهترین دانشگاه‌های ترکیه با توجه به تاییده‌ وزارت علوم و وزارت بهداشت این کشور انتخاب می‌شود. در این قسمت تعدادی از بهترین دانشگاه های ترکیه که در مقطع دکترا می‌توانید در آن‌ها تحصیل کنید را ذکر خواهیم کرد:

دانشگاه‌های گروه الف یا ممتاز که مورد تایید وزارت علوم ایران هستند!

• دانشگاه بوغازیچی
• دانشگاه بیلکنت
• دانشگاه Hacettepe
• دانشگاه کوچ
• دانشگاه فنی خاورمیانه
• دانشگاه سابانچی

دانشگاه‌های گروه ب یا خوب، مورد تایید وزارت علوم ایران

• دانشگاه آنکارا
• دانشگاه کانکایا
• دانشگاه Cukurova
• دانشگاه Dokuz Eylul
• دانشگاه Ege
• دانشگاه Erciyes
• دانشگاه Gazi
• دانشگاه فنی استانبول
• دانشگاه استانبول
• دانشگاه کاراباک
• دانشگاه مارمارا
• دانشگاه فنی Yildiz

دانشگاه‌های متوسط یا گروه ج

• دانشگاه Akdeniz
• دانشگاه Anadolu
• دانشگاه Atılım
• دانشگاه Bahçeşehir
• دانشگاه Eskisehir
• دانشگاه Istanbul Aydin
• دانشگاه Istanbul Bilgi
• دانشگاه Izmir Institute of Technology
• دانشگاه اکونومیک Izmir
• دانشگاه Kadir Has
• دانشگاه Kocaeli
• دانشگاه KTO Karatay
• دانشگاه Ondokuz Mayis
• دانشگاه Ozyegin
• دانشگاه Recep Tayyip Erdoğan
• دانشگاه Sakarya
• دانشگاه Selcuk
• دانشگاه Uludag
• دانشگاه Gaziantep
• دانشگاه Yeditepe

دانشگاه های مورد تایید وزارت بهداشت ترکیه

• دانشگاه Acıbadem
• دانشگاه Ataturk
• دانشگاه آنکارا
• دانشگاه Bahçeşehir
• دانشگاه Başkent
• دانشگاه Dokuz Eylül
• دانشگاه Ege
• دانشگاه Gazi
• دانشگاه Hacettepe
• دانشگاه استانبول
• دانشگاه Izmir Katip
• دانشگاه Koc
• دانشگاه مارمارا
• دانشگاه Ondokuz Mayis
• دانشگاه Yeditepe

همچنین، برترین دانشگاه های ترکیه با رتبه جهانی 400 تا 1000 به شرح ذیل هستند:

• دانشگاه کوچ با رتبه جهانی 465
• دانشگاه سابانچی با رتبه جهانی 530-521
• دانشگاه بیلکنت با رتبه جهانی 560-551
• دانشگاه فنی خاورمیانه با رتبه جهانی 650-601
• دانشگاه بغازیچی با رتبه جهانی 700-651
• دانشگاه فنی استانبول با رتبه جهانی 800-751
• دانشگاه آنکارا با رتبه جهانی 1000-801
• دانشگاه حاجت تپه با رتبه جهانی 1000-801
• دانشگاه استانبول با رتبه جهانی 1000-801

آزمون‌های ورودی دوره دکترا در ترکیه

اگر شما قصد تحصیل دکترا در ترکیه را دارید، ملزم به شرکت در آزمون ورودی هستید. این آزمون‌ها ثابت می‌کنند که دانشجو تجربه آکادمیک، علم و دانش کافی را در رشته خود دارد. یکی از آزمون‌های ورودی اصلی در ترکیه آزمون ALES است. به‌ طور معمول، هر دانشگاه نمره حد نصاب معینی دارد. اما، حداقل امتیاز برای آزمون ALES بین 50 تا 70 تعیین شده است. این آزمون در کلیه طول سال و در روزهای مشخصی برگزار می‌شود.

همچنین، برای دریافت اطلاعات بیشتر از جزئیات آزمون ALES و تاریخ‌های برگزاری آن، می‌توانید به سایت osym.gov.tr مراجعه کنید. آزمون‌های بین‌المللی دیگری هم مانند GMAT و GRE وجود دارند که مورد قبول دانشگاه های ترکیه هستند. حداقل نمره مورد قبول برای آزمون GMAT برابر 500 و برای آزمون GRE برابر 685 است.

هزینه تحصیل دکترا در ترکیه

همان‌طور که اشاره شد، تحصیل دکترا در کشور ترکیه مقرون به صرفه و ارزان است. علاوه بر شهریه‌های نسبتا پایین دانشگاه‌ های ترکیه مخارج زندگی نیز در این کشور به صرفه است. اگر شما در ماه حدودا 350 تا 425 یورو درآمد داشته باشید، به راحتی می‌توانید از پس هزینه‌های مسکن، خوراک و رفت و آمد برآیید. شهریه دانشگاه ‌های دولتی و انگلیسی زبان ترکیه حدود 500 تا 1000 یورور در سال است. شهریه دانشگاه‌های خصوصی بالاتر بوده و رقمی بین 5000 تا 17500 یورو در سال است. توجه داشته باشید، این مبالغ با توجه به نوع دانشگاه و دوره دکترا متفاوت خواهد بود.

کار در حین تحصیل و پس از آن در ترکیه

اگر دانشجویان خارجی قصد کار کردن در کشور ترکیه را داشته باشند، باید از دولت ترکیه مجوز کار بگیرند. پیدا کردن شغل پاره وقت برای دانشجویانی که به زبان ترکی مسلط نباشند، دشوار خواهد بود. امکان کار در ترکیه برای دانشجویان سال اول کاردانی یا کارشناسی وجود نداد. اما، دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا که مجوز کار دارند، می‌توانند هفته‌ای 20 ساعت کار کنند. آن هم در صورتی که به تحصیلشان آسیبی نرسد.

اقامت پس از تحصیل دکترا در ترکیه

اقامت شما در کشور ترکیه به گرفتن پذیرش و ثبت ‌نام در دانشگاه مورد نظر وابسته است. پس از پایان ترم به طور رسمی تنها 10 روز فرصت خواهید داشت که خاک ترکیه را ترک کنید.   اگر این مهلت ده روزه برای درخواست اخذ اقامت را از دست بدهید، ممکن است هنگام خروج از ترکیه جریمه شوید.

دریافت فول فاند در مقطع دکترا

در دانشگاه های ترکیه امکان دریافت بورسیه تحصیلی در مقطع دکترا در رشته‌های مختلف وجود دارد. دریافت بورسیه با توجه به روزمه و مکاتبه با استادان صورت می‌گیرد. مهلت ثبت درخواست بورسیه از دانشگاه‌های مختلف، بین ژانویه الی فوریه هر سال متغیر است. بورسیه دولتی ترکیه به مدت 4 سال در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا کلیه هزینه‌های تحصیل دانشجویان بین‌المللی را پوشش می‌دهد. دریافت بورسیه فول فاند ترکیه برای شما می‌تواند بسیار باارزش باشد. مواردی که این بورسیه پوشش می‌دهد، شامل موارد ذیل است:

• پرداخت کامل شهریه دانشگاه
• حقوق ماهانه
• بیمه درمان
• بلیط هواپیما
• کمک هزینه‌های شرکت در کنفرانس‌ها و پروژه‌های علمی

اما، برای دریافت بورسیه فول فاند در مقطع دکترا باید شرایط زیر را داشته باشید:

• قبول شدن در آزمون‌های بین‌المللی مانند ACT یا IB و SAT
• داشتن مدرک تافل و تسلط کامل به زبان انگلیسی
• ریزنمرات به همراه ترجمه رزومه تحصیلی
• مدارک ترجمه شده دوره‌های گذرانده شده
• مستندات فعالیت‌های علمی و پژوهشی
• تهیه یک هدف ‌نامه یا SOP مناسب
• داشتن توصیه ‌نامه از اساتید یا مراجع معتبر

و اما از انواع دیگر بورسیه‌ تحصیلی ترکیه می‌توان به ترکیه بورسلاری و توبیتاک اشاره کرد.

ترکیه بورسلاری

بورسلاری، بورسیه دولتی ترکیه است. این بورسیه هر ساله با بررسی رزومه و شرایط دانشجویان در مقاطع مختلف تحصیلی تعدادی از دانشجویان را بورسیه می‌کند.

بورسیه توبیتاک

این بورسیه براساس پروژه‌های انجام شده، به دانشجویان، محققان و اساتید دانشگاه‌ها تعلق می‌گیرد. بورسیه توبیاک برای پروژه‌های پژوهشی و پژوهشگرانی که شرایط کار دارند، در نظر گرفته می‌شود.

بورسیه اراسموس

این بورسیه طرحی است که در آن دانشجویان کشورهای مختلف قادر به تحصیل مقطعی در کشورهای دیگر هستند. بورسیه اراسموس برای آشنا شدن با شرایط تحصیل در دیگر کشورها و بهبود رزومه تحصیلی دانشجو بسیار مفید است.

طرح تبادل دانشجو مولانا

در این طرح دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های کشورهای مختلف که عضو این طرح هستند، می‌توانند مدتی را در دانشگاه‌های کشور ترکیه تحصیل کنند. طرح تبادل دانشجو مولانا برای دانشجویان مقطع دکترا در ایران هم  فراهم است. از این رو امکان استفاده از طرح تبادل دانشجو برای دانشگاه‌های تبریز و ارومیه میسر است. مدت زمان حضور دانشجو در کشور ترکیه حداقل یک و حداکثر دو ترم خواهد بود.

رشته‌های تحصیلی مشمول بورسیه در ترکیه

در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا  بورسیه تحصیلی ترکیه ارائه می‌شود. رشته‌های مختلف در زمینه‌هایی از قبیل علوم اجتماعی، علوم انسانی، علوم طبیعی و مهندسی در دانشگاه‌های معتبر ترکیه، بورسیه تحصیلی دریافت می‌کنند. بورسیه تحصیلی در مقطع دکترا تقریبا در کلیه رشته‌های تحصیلی به جز بخش‌ بهداشت به دانشجویان ارائه می‌گردد.

شرایط تحصیل مجدد در مقطع دکترا در ترکیه

اخذ دومین یا چندمین مدرک دکترا در ترکیه بیشتر به ترجیح خود فرد بستگی دارد. هدفی که از این کار در ذهن خود دارید، مهم است. پس حتما قبل از اقدام معایب و مزایای این کار را به دقت بسنجید. اکثر افراد به دلیل تخصص پیدا کردن در علوم مشابه رشته تحصیلی خود به دنبال تحصیل مجدد در مقطع دکترا هستند. مراحل اپلای مجدد برای تحصیل دکترا در ترکیه به شرح زیر است:

• داشتن انگیزه و هدف
• دریافت نمره قابل قبول در زبان
• نوشتن و ارائه رزومه
• جمع‌آوری و ارائه مدارک مورد نیاز
• ایمیل زدن دقیق و اصولی
• پر کردن فرم درخواست
• انتظار برای دریافت نتیجه
• درخواست ویزا
• اعزام به کشور مقصد

با صادر شدن ویزا، تمام مراحل اپلای برای تحصیل مجدد در ترکیه به پایان می‌رسد. رشته‌هایی مانند پزشکی، مدیریت بازرگانی، اقتصاد، مهندسی، آموزش، ریاضیات، علوم سیاسی و غیره، از رشته‌های پرطرفدار برای تحصیل مجدد در مقطع دکترا در ترکیه هستند.

معدل دکترا برای اپلای

برای اپلای در مقطع دکترا، حداقل معدل کل شما در دوره کارشناسی ارشد باید 75% باشد. این نمره معدل برای دانشجویان کارشناسی ارشد در کشورمان ایران، معادل 15 خواهد بود.

سوالات متداول